Ministri energetike Evropske unije usvojili su na sastanku u Luksemburgu odluku o potpunom prekidu uvoza ruskog gasa.
Sve postojeće ugovore moraće da prekinu najkasnije do kraja 2027. godine, a zabrana potpisivanja novih ugovora stupa na snagu od 1. januara 2026. godine.
Prijedlog je podnijela Evropska komisija, a u Savjetu je dobio potrebnu kvalifikovanu većinu glasova – protiv su bile samo Mađarska i Slovačka, dvije zemlje koje nemaju izlaz na more. Posljedice po Srbiju mogle bi da se odraze prvo zbog prekida tranzita kroz Turski tok, posljednjeg gasovodnog pravca Moskve ka Evropi.
Odluka predstavlja mandat Savjetu EU za pregovore s Evropskim parlamentom, čiji je pristanak neophodan da bi uredba stupila na snagu. Ipak, očekuje se brz dogovor, jer je Parlament već ranije snažno zagovarao zabranu uvoza ruskog gasa i nafte.
Cilj: potpuna energetska nezavisnost od Rusije
Ova odluka dio je šire strategije EU kojom se nastoji u potpunosti ukinuti uvoz ruskih energenata i time postići energetska nezavisnost Evrope.
– Energetska nezavisnost Evrope znači jaču i sigurniju Evropu. Iako smo posljednjih godina marljivo radili na izbacivanju ruskog gasa i nafte iz Evrope, još nismo u potpunosti uspjeli. Zato je ključno što je dansko predsedništvo obezbijedilo veliku podršku ministara energetike za zakon koji će konačno zabraniti ulazak ruskog gasa u EU – izjavio je Lars Ogaard, ministar energetike Danske, prenosi Rojters.
Nema novih ugovora od 1. januara 2026. godine
Prema novim pravilima, kupci iz EU neće smjeti da potpisuju nove ugovore o uvozu ruskog gasa nakon 1. januara 2026. godine, a sve postojeće ugovore moraće da prekinu najkasnije do kraja 2027. godine, bez obzira na rokove koji su u njima predviđeni.
Iako je od početka rata u Ukrajini uvoz gasa u EU smanjen s više od 40 na 13 odsto, Unija i dalje godišnje uvozi oko 15 milijardi evra vredan gas iz Rusije.
Dok Slovačka i Mađarska gas uvoze putem cjevovoda, Belgija i Francuska su u posljednje vrijeme čak povećale uvoz ruskog tečnog prirodnog gasa (LNG), piše Blic
S druge strane, udio ruske nafte u ukupnom uvozu EU pao je ispod 3 odsto.
Novi paket sankcija do kraja nedjelje
Istog dana, ministri spoljnih poslova EU razmatrali su 19. paket sankcija protiv Rusije, za čije usvajanje je potrebna jednoglasna podrška svih članica. Mađarska i Slovačka i dalje se protive.
las izjavila je da se nada da će novi paket sankcija biti usvojen do kraja nedjelje, vjerovatno tokom samita EU 24. oktobra.
– Putin ponovo računa na svog starog saveznika – generala Zimu – ali Evropa mu ovaj put ne namjerava pomoći energentima – zaključuju evropski zvaničnici.
Ova odluka znači i da će Bugarska ostvariti svoj plan koji je najavila, a to je da će prekinuti isporuke putem gasovoda Turski tok, koji prolazi i kroz Srbiju. To bi moglo dalje da utiče na Srbiju.
Bugarska je, podsjetimo, nedavno najavila da će se pridružiti evropskom planu koji je danas usvojen, za potpuno ukidanje uvoza ruskog gasa do kraja 2027. godine, što znači da bi Moskva izgubila posljednji gasovodni pravac ka Evropi preko te zemlje.
Stručnjaci upozoravaju da bi ovaj potez mogao ozbiljno pogoditi Srbiju i da bi moglo da dođe do smanjene količine gasa, a možda i do potpune nestašice.
Miloš Zdravković, stručnjak za energetiku rekao je za Blic Biznis da bi prekid isporuke gasa preko “Turskog toka” vrlo negativno uticao na Srbiju.
– Mi imamo gas u gasovodu iz Mađarske koji ide preko Ukrajine kojim smo se ranije snabdijevali i ovu direktnu vezu na magistralni gasovod gdje smo mi zemlja koja naplaćuje tranzit preko Turskog toka, dodaje on.
Ukoliko Bugarska zaista sprovede taj plan, prve posljedice bi bile kroz budžet – dolazile bi manje količine gasa, a moglo bi da dođe i do potpune nestašice u zavisnosti kako ide rat u Ukrajini. Ako dođe do kraja rata u Ukrajini onda će taj gasovod da funkcioniše normalno, zaključuje Zdravković.
Srbija će vjerovatno morati da ubrza diversifikaciju snabdijevanja, što ona intenzivno i radi.
Vlada Srbije usvojila dvjne uredbe u vezi sa snabdijnevanjem prirodnim gasom
Podsjetimo, Vlada Srbije usvojila je ljetos dvije uredbe u vezi sa snabdijevanjem prirodnim gasom, kojima se domaća regulativa usaglašava sa novom regulativom Evropske unije i ispunjava obaveze preuzete potpisivanjem Ugovora o osnivanju Energetske zajednice i utvrđuju mjere i aktivnosti za dalje povećanje pouzdanog i efikasnog snabdijevanja ovim energentom.
Ove mjere i aktivnosti se, kako je saopšteno iz vlade, prije svega, odnose na dalji razvoj nacionalnog gasovodnog sistema, uključujući i skladišne kapacitete i povezivanja sa sistemima susjednih zemalja koje će omogućiti dalju diversifikaciju pravaca i izvora snabdijevanja
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.