Političari Srpske raspoloženi su da, prateći primjer Srbije, u domaće zakonodavstvo uvedu kaznu doživotnog zatvora u slučajevima teških ubistava, silovanja djece, trudnica ili nemoćnih osoba, dok bi među građanima dobar dio podržao da u praksi zaživi i smrtna kazna.
Dan nakon što je u Srbiji izmijenjen Krivični zakonik oglasili su se iz najveće partije u Srpskoj, sa porukom da će u republičkom parlamentu insistirati na sličnim izmjenama. Šef SNSD-ovog poslaničkog kluba u Narodnoj skupštini RS Igor Žunić potvrdio je za naš portal da će pratiti primjer Skupštine Srbije.
Pooštriti kaznenu politiku
– SNSD će insistirati da u Krivični zakonik Srpske uđe kazna doživotnog zatvora bez mogućnosti pomilovanja za svirepe ubice i silovatelje djece, kao i ubice trudnica i nemoćnih osoba. Očekujemo da se tokom pripreme izmjena Krivičnog zakonika usvoje naše inicijative i da oni koji svirepo ubiju dijete, siluju, ubiju trudnicu i nemoćnu osobu nemaju nikada više mogućnost da to djelo i ponove – rekao je Žunić.
Podršku daje i poslanik NSRS opozicionog SDS-a Davor Šešić koji za SrpskaCafe ističe da je pratio izmjene koje je juče usvojila Skupština Srbije, te da bi podržao da se slično donese i kod nas.
– Svakako mislim da treba pooštriti kaznenu politiku prema učiniocima najtežih krivičnih djela, prije svega mislim na ubistva djece, nemoćnih osoba i trudnica. Srpska u ovom slučaju treba pratiti zakonodavstvo Srbije – rekao je Šešić za naš portal.
Istovremeno, građani Srpske bi u značajnoj mjeri podržali i izvršenje smrtnih kazni, što neskriveno zastupaju na društvenim mrežama, naročito nakon što u javnosti budu otkriveni detalji monstruoznih zločina, naročito nad djecom. Simptomatično je to da u Evropi u ovom trenutku smrtna kazna postoji samo u ustavima Bjelorisuje i Republike Srpske, ali se kod nas u praksi već decenijama ne izvršava.
Psiholog i sudski vještak Aleksandar Milić ističe da javnost reaguje spontano, po osjećanjima, jer “osjećaju da su pojedini zločini nedovoljno sankcionisani”, pa zbog toga propagiraju smrtnu kaznu učinicima najtežih krivičnih djela.
– Očito je da su pojedine zakonske regulative, kako u Republici Srpskoj, tako i u regionu, neprilagođene sadašnjim uslovima u kojima je primjetan porast zločina. Ljudi nemaju taj osjećaj anticipiranja loših ishoda po sebe, ali iako se tu radi o određenim dimenzijama patologije ne treba se isključiti ni dio o uračunljivosti. Javnost reaguje spontano, po osjećanjima, jer osjećaju da je to nedovoljno sankcionisano. Svjedoci smo najbrutalnijih silovanja, zlostavljanja djece, mučenja, grupnih ubistava, i drugih monstruoznih zločina, i ne postoji prestup preko limita najstrože kazne. A veliki je problem nemati distinkciju onog najgoreg – kaže Milić.
Promjena Ustava
Domaći političari se već godinama zalažu da se odrednica o smrtnoj kazni izbriše iz Ustava Srpske.
– Iz Ustava Republike Srpske je neophodno izbrisati smrtnu kaznu. Neophodno je usvojiti određene amandmane na Ustav Republike Srpske, radi očuvanja njenih ustavnih nadležnosti, osnovnih načela zaštite vitalnog interesa entiteta i konstitutivnih naroda, brisanja smrtne kazne, zaustavljanje prenosa nadležnosti mimo procedura utvrđenih Ustavom Srpske, te obezbjeđivanja uslova za sprovođenje reformi na putu evropskih integracija – stav je predsjednika republičkog parlamenta Nedeljka Čubrilovića.
Vlasti RS su još prije 11 godina pokrenule proceduru da tu odrednicu obrišu zbog kršenja Evropske konvencije o ljudskim pravima, ali procedura još nije okončana, iako se predstavnici sva tri konstitutivna naroda slažu da treba da se briše.
Iako nikada nije unesena u krivični zakon entiteta, a samim tim ni izvršena, odredba je velika prepreka za usaglašavanje pravne regulative s evropskim tekovinama. Do sada je nekoliko puta odbijana jer iz parlamenta na usaglašavanje stiže u paketu sa drugim ustavnim promjenama, pa tako u paketu biva i odbačena.
Nije je bilo u prvobitnom Ustavu, ali je kasnije uvedena usvojenim amandmanom, koji u završnici ipak nikad nije postao dijelom Krivičnog zakona, tako da je smrtna kazna postojala u teoriji.
U Srbiji smrtne kazne nema ni u teoriji.
Kasipović: Moguće izmjene
Ministar pravde RS Anton Kasipović izjavio je da će prilikom izrade izmjena i dopuna Krivičnog zakonika u Srpskoj biti razmotrena rješenja iz zakonika koji je usvojila Srbija i da je stav Vlade Srpske da dodatno budu pooštrene sankcije za najteža krivična djela, ali da će se sve raditi uz mišljenje stručnjaka.
– U Ministarstvu pravde Republike Srpske smo sa velikom pažnjom pratili pripreme za promjenu krivičnog zakonodavstva u Srbiji, jer prilikom izrade našeg Krivičnog zakonika vodimo računa o uporednom zakonodavstvima u zemljama u okruženja – rekao je Kasipović.
On je podsjetio da je u Republici Srpskoj, prilikom usvajanja Krivičnog zakonika 2017. godine, značajno pooštrena kaznena politika.
– Uz stručna mišljenja ćemo i sada raditi na ovom zakonskom rješenju, jer je riječ o ozbiljnom pitanju. Vodićemo računa o usklađenosti sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima – dodao je Kasipović.
Ognjen Tešić / SrpskaCafe
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.