Coco Chanel je i dalje neprikosnovena ikona stila, njen dizajn je bio revolucionaran, a njen prepoznatljivi parfem je klasik svih vremena.
Ali, osim njenog imena i prepoznatljivih kreacija, šta zaista znamo o ženi koja stoji iza dvostrukog C?
Često citiramao Coco Chanel, a ovom prilikom favorit nam je čuvena izreka: „Djevojka treba da bude dvije stvari, otmjena i fantastična.” Da li je ona primijenila ovu svoju misao i na sebe samu i sopstveni život? Bila je oboje, i to od rođenja.
Djetinjstvo u samostanu
Šanel je rođena u avgustu 1883. u Somiru, Francuska. Njeno djetinjstvo bilo je daleko od bajke i bezbrižnosti. Majka joj je bila pralja, otac Alber Šanel trgovac. Šanel je imala samo 12 godina kada je njena majka umrla, i to od fatalne kombinacije nekoliko bolesti i komplikacija – tuberkuloza, siromaštvo, trudnoća i upala pluća. Otac je napustio nju i njene dvije sestre nakon smrti njihove majke i ostavio ih u sirotištu u okviru samostana, gdje su ih odgajale časne sestre.
Poput mnogih velikana, put Coco Chanel je nije bio lak i morala je na njemu da prođe sve faze zanata, od krojačice, što je radila tokom dana, do klupske pjevačice noću u Mulenu u Francuskoj.
Pravo ime Coco Chanel bilo je Gabriel Boner Chanel. Stekla je nadimak “Coco” tokom svog kratkog staža kao kabare pjevačice, a jedna od teorija je da je Chanel nazvana Coco poslije pjesama koje je pjevala (“Ko Ko Ri Ko” i “Kui ku'a vu Coco dans l'Trocadero?”), ali prema članku objavljenom u The Atlantic, Chanel je tvrdila da je “Coco” skraćenica za ‘cocotte’ (francuska reč za ‘koketa/bludnica’).
Chanel je svoju prvu radnju otvorila 1910. godine koja se nalazila u ulici Rue Cambon u Parizu, gdje je pokrenula prodaju šešira svog istoimenog brenda, a ovoj dami možemo zahvaliti za “revolucionarno otkriće” u svijetu modnog dizajna – malu crnu haljinu koja se nalazi u garderoberima većine žena, čak i ako nema oznaku marke “chanel” na etiketi.
Inspirisana muškom odjećom
Chanel je takođe poznata po svojim dvodijelnim odijelima, tačnije komplet sakoima od tvida bez kragne i dobro uklopljene suknje koje daju ženama poželjan kroj, a da se pri tome ne osjećaju ukočeno.
Koko je odrasla u vrijeme kada se od žena očekivalo da nose zatvorene komade, ali je ona uvijek imala drugačiju viziju mode za žene. Njen cilj je bio da dizajnira elegantne odjevne predmete koji su podjednako moderni koliko i udobni, crpeći inspiraciju iz muške odeće i praktičnih potreba jedne savremene i samosvjesne žene.
Godine 1921. Šanel je objavila svoj prvi parfem “chanel 5” čiji je naziv proizašao iz činjenice da je to bio peti uzorak od 10 kreiranih.
Kada se 1922. godine pojavila na konjskim trakama na hipodromu iza Bulonjske šume, dogodio se sudbinski susret između Koko Šanel, revolucionarne kreatorke i uspješne poslovne žene, i Pjera Verthajmera, jevrejskog biznismena koji je već ostvario ozbiljne uspjehe u trgovini.
Coco i Pjer su napravili izuzetan poslovni dogovor, te je 1924. godine nastalo zajedničko preduzeće “Chanel parfemi”. Prema dogovoru, na porodici Verthajmer bilo je da obezbijedi kompletne finansije za proizvodnju, distrubuciju i marketing, dok je Coco bila u obavezi da firmi ustupi svoje ime, ali i imidž koji je sa sobom nosila, kao i svoj neizmijerni talenat u vidu svojih kreacija.
Kontroverze u vrieme njemačke okupacije
Iako je prve pokušaje preuzimanja upravljanja, ili većeg udijela u firmi, Coco sprovela još 1934. godine, tek će joj se tokom nacističke okupacije pružiti prilika da iz posla isključi ovu jevrejsku trgovačku porodicu.
Kao i skoro sve francuske žene koje su tokom okupacije opstale zahvaljujući saradnji sa njemačkim oficirima, i Coco je bila predmet brojnih ogovaranja i tračeva, ali i izmišljenih priča i do te mjere da je danas nemoguće razlučiti šta je od svega toga istinito.
Epilog njene borbe nije bio u potpunosti zadovoljavajući za Šanel jer su Verthajmeri, prije nego što su napustili Francusku, sva vlasnička prava preveli na Feliksa Amija, biznismena koji nije imao prepreka da bude vlasnik kompanije ni pod nacističkom upravom, što je značilo da kompanija nije bila pod nadležnošću organa koji su se bavili oduzimanjem jevrejske imovine.
Ipak, tokom većeg dijela okupacije, Coco je faktički bila jedini vlasnik kompanije u Francuskoj, dok je kompanija istog imena, pod kontrolom Verthajmera, preko okeana, nastavila sa proizvodnjom i prodajom čuvenog parfema “Chanel no.5”, ali i drugih proizvoda.
Prema dokumentima koji su nam danas dostupni, pored njenog poslovnog života, Coco Chanel je imala i vrlo kontroverznu ulogu u okviru dinamične špijunsko-obaveštajne evropske sceni tokom rata.
Čerčil kao njen garant mira
Iako je većina izvora prikazuje kao dobrovoljnog saradnika njemačkih obavještajaca, njene dobre veze sa visokim britanskim krugovima i njena sposobnost da razmijenjuje informacije između zaraćenih strana, donijeli su joj zaštitu nakon rata, koju je, prema nekim tvrdnjama, garantovao i sam Čerčil.
Pravna bitka koja je bila neminovna da se dogodi neposredno nakon prestanka rata, privukla je pažnju cijelog poslovnog svijeta, ali je ishod bilo nemoguće predvidjeti.
Pjer Verthajmer je, kao iskusan i nadaren poslovan čovek, shvatio da bi otvorena borba protiv kreatorke, uz iznošenje “prljavog veša”, i potenciranje njene špijunske uloge, umnogome oštetila brend čiji je vlasnik bio, odlučio da u tom trenutku stavi na prvo mjesto interese kompanije.
Suđenje između poslovnih partnera završeno je maja 1947. godine sporazumom koji je Verthajmere učinio jednom od najbogatijih porodica Evrope i do danas, dok će Coco Chanel, siroče iz francuske provincije, postati jedna od najbogatijih žena svijeta, usput se oslobodivši etikete nacističkog saradnika.
Coco Chanel se nikada nije udavala, ali je imala udvarače koji su odigrali značajnu ulogu u njenom uspjehu. Prvo je bila povezana sa francuskim tekstilnim naslijednikom i vlasnikom trkačkog konja Etjenom Balsanom, koji je pomogao Šanel da postane modičar (neko ko prodaje šešire) kao njen prvi pravi solo poduhvat. Gospodin Arthur ‘Boi’ Kapel, bogati igrač polo, je pomogao Šanel da otvori radnju u Rue Cambon, a na kraju i butik u Dovilu. Vjeruje se da je Kapel jedina prava ljubav Coco Chanel.
Nakon što je Kapel poginuo u saobraćajnoj nesreći 1919. godine, Chanel je na muškarce gledala kao na sredstvo za postizanje cilja. Birala je ljubavnike na osnovu njihovog statusa i bogatstva kako bi održala svoju nezavisnost.
Coco Chanel je bila dosta toga – bogata, uspešna, kontroverzna – ali ono što ju je učinilo uticajnom je njen buntovni, ali veoma moderan dizajn.Ona je pristupila modi na način na koji dizajneri u to vrijeme nisu umijeli niti smjeli. Odjeću je učinila modernom, lijepom i udobnom. Turobnu crnu je učinila šik, uzimala je muške komade odjeće kao inspiraciju za ženske modele, prkosila je ograničenjima i ohrabrivala žene da učine isto – u modi, ali i u životu uopšte.
Ona.rs
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.