Mužjaci sisara imaju složene i energične rituale parenja. Jedan od primjera je borba jelena rogovima. Takva priroda rituala često rezultira povredama, što je povezano potom sa kraćim životnim vijekom, otkrili su, u novoj studiji, istraživači evolucione antropologije sa instituta „Maks Plank”.
Među 1.176 vrsta sisara i ptica koje su proučavane kako bi se otkrilo koji pol duže živi, ženke sisara žive u prosjeku 13 procenata duže od mužjaka, dok s druge strane, među pticama, mužjaci žive oko pet procenata duže.
Mužjaci sisara i ptica razvijaju karakteristike kao što su šarene oznake, rogovi, i velika veličina tijela, sve kako bi se povećao reproduktivni uspjeh. Ali njihov životni vijek može biti skraćen ako su poligamni i imaju više partnerki.
Kod poligamnih sisara sa jakom konkurencijom u procesu traženja/osvajanja partnera, mužjaci generalno umiru ranije od ženki.
A ptice?
S druge strane, mnoge ptice su monogamne, što znači da je pritisak konkurencije manji, pa mužjaci često žive duže.
Autori studije, objavljene u časopisu Science Advances, takođe su pronašli dokaze da onaj pol ima igra dominantnu ulogu u odgajanju potomstva, kod sisara, to je obično ženka, ima tendenciju da živi duže.
Kod primata, poput gorila, to je vjerovatno zato što ženka treba da preživi dok potomstvo ne postane nezavisno ili polno zrelo.
Takođe, kod sisara, ženke imaju dva X hromozoma, dok mužjaci imaju samo jedan X i jedan Y. Neka istraživanja sugerišu da posjedovanje dva X hromozoma može zaštititi ženke od štetnih mutacija, nudeći prednost u preživljavanju.
Međutim, kod ptica je sistem je obrnut: ženke su „mješoviti par“, sa Z i W hromozomima, dok mužjaci imaju dva Z hromozoma.
Priroda jača od ZOO vrtova
Čak i kada su životinje držane u zoološkim vrtovima, bezbjedne od predatora i pod brigom veterinara, razlike u životnom vijeku između polova su opstale.
– Neke vrste su pokazale suprotan obrazac od očekivanog. Na primjer, kod mnogih ptica grabljivica, ženke su i veće i duže žive od mužjaka. Dakle, polni hromozomi mogu biti samo dio priče – rekla je glavna autorka studije Johana Sterk.
Neki izuzeci uključuju mužjake paunova sa svijetlim i šarenim repovima, koji i dalje žive duže uprkos konkurenciji u borbi za partnera. Međutim, većina ptica koje moraju da se takmiče za partnera otkriva da se njihova prednost u dugovečnosti smanjuje u odnosu na ženke.
Slično tome, ženke majmuna drekavaca i tamarina žive tek malo duže od mužjaka. To bi moglo biti zato što su monogamne, za razliku od drugih sisara.
Nasuprot tome, šimpanze se takmiče za partnere i u zatočeništvu, ženke šimpanzi žive u prosjeku oko 34 godine, a mužjaci 28, oko petinu manje.
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.