Za razliku od zemalja okruženja, Srpska na polju transplantologije godinama praktično nije uradila ništa.
Prije par dana, od nas je krupnim korakom odmakla i Srbija, koja je primljena u Eurotransplant – međunarodnu mrežu za razmjenu organa. Riječ je o organizaciji koja ima zajedničke spiskove davalaca i primalaca i koja obezbjeđuje brzu komunikaciju među zemljama članicama prilikom izbora što adekvatnijeg potencijalnog primaoca nekog kadaveričnog organa.
Crna Gora i Fedarcija BiH potpisale su ugovor sa Hrvatskom, čime će i njihovi građani biti uključeni na listu čekanja ove države koja je takođe članica Eurotransplanta.
U Srpskoj, međutim, kadaverična transplantacija egzistira postoje samo kao jezički pojam, s obzirom na to da se kod nas godinama unazad organi i dalje presađuju isključivo sa živog donora.
Tako smo unazad pet godina stigli do 25 obavljenih srodničkih transplantacija bubrega, dok je prvo presađivanje organa sa mrtve osobe u FBiH urađeno prije više od deceniju. U ovom entitetu obavljeno je više od 50 ovakvih transplantacija jetre, bubrega i rožnjače.
Ako se u obzir uzme činjenica da transplantacija pojedinih organa zna da košta i po nekoliko
Transplantacije u inostranstvu
Fond zdravstvenog osiguranja (FZO) RS je tokom 2015. godine odobrio dvije transplantacije u inostranstvu – bubrega i pankreasa u Padovi, za što je plaćeno 168 000 KM. Odobrena je i transplantacija koštane srži u Zagrebu koja je koštala 179 000 KM. Pretprošle godine u Srbiji je urađena jedna transplantacija koštane srži i šest transplantacija matičnih ćelija. Ako se transplantacija radi u nekoj od ustanova izvan RS sa kojima ovaj fond ima ugovor, odnosno u Srbiji ili FBiH, troškove u potpunosti snosi FZO. U slučaju liječenja u ustanovama sa kojima Fond nema ugovor, poput onih u Italiji, Austriji, Njemačkoj, FZO finansira najmanje 30 odsto troškova liječenja.
stotina hiljada evra, jasno je koliko ja prednost kad zbog ovakvih operativnih zahvata pacijenti ne moraju da idu u Evropu.
Nažalost, građani Srpske nemaju izbora, nego da novo srce, jetru ili pankreas traže u raznim evropskim klinikama, plaćajući operaciju i liječenje suvim zlatom.
Prije toga, za većinu njih pokreću se humanitarne akcije, tako da dospijevanje na listu čekanja na organ ne zavisi od složenosti njihovog zdravstvenog stanja, nego od brzine kojom će prikupiti pare.
Problem je i to što građani RS, sve i kad bi htjeli, ne mogu da zavještaju organe, jer nemamo ni instituciju koja se time bavi. Zato kod nas ne postoji mogućnost potpisivanja donorskih kartica, što je, s druge strana, već postalo praksa u cijelom regionu.
To znači da članstvo u Eurotransplantu i dalje možemo samo da sanjamo, jer ova mreža funkcioniše po principu reciprociteta – koliko jedna država da organa od umrlih davalaca, toliko će ih i dobiti.
Doktor Ivo Komljenović, bivši nacionalni koordinator za dijalizu i bubreg Republike Srpske kaže da je veoma srećan što je Srbija napravila ovako veliki korak. Istovremeno, On je rekao da mu je iskreno žao zato što kod nas nema volje da se pomjerimo sa mrtve tačke.
– I mi smo trebali odavno da dođemo do tog nivoa i da uđemo u Eurotransplant, ali kod nas nema volje da se nešto napravi. Hoćemo da otvaramo Centar za transplantaciju, a naš maksimum je da presadimo bubreg sa živog donora, srodnika. Pa to može svaki iole dobar hirurg urolog! Bilo kakav centar za transplantaciju bez kadaveričnih donora je samo skupa glupost, da ne kažem kriminal! Operacije sa živih donora su najjednostavnije u oblasti transplantacije i samo se kod nas ovaj postupak diže u nebesa – priča Komljenović.
On govori da će od ulaska Srbije u Eurotransplant imati koristi i Republika Srpska zato što se mnogi naši građani tamo liječe. Istovremeno, Komljenović ističe i veliki napredak koji se odavno vidi u Tuzli čiji je klinički centar i dalje jedini koji je radio transplatacije sa kadaveričnog donora.
Prva kadaverična transplantacija u UKC Tuzla urađena je 21.juna 2006. godine. Do sredine prošle godine u okviru kadaveričnih donacija obavljeno je 75 transplantacija organa – 27 bubrega, 20 jetri i 28 rožnjača.
U Ministarstvu zdravlja RS pravdaju se da zdravstveni sistem Srpske trenutno nije u mogućnosti da ispuni sve uslove koji su propisani za pristupanje u Eurotransplant, s obzirom na to da se kod nas rade transplantacije sa živog donora. Dodaju da je za formiranje baze podataka o primaocima, te jedinstvenog registra davalaca ljudskih organa, potrebno formirati Koordinacioni centar za transplantaciju. Тek nakon toga će biti moguće formirati i jedinstvenu listu čekanja za transplantaciju organa.
Osnivanje ovog centra je izuzetno složen posao, imajući u vidu ozbiljnost i kompleksnost samog postupka transplantacija organa sa umrlog donora, ali i potrebe angažovanja velikog broja stručnjaka iz te oblasti, stav je ministarstva.
Cijene transplantacija u inostranim bolnicama
– Transplantacija srca u Gracu ili Beču košta oko 80 000 evra (oko 160 000 KM), sa bolničkim troškovima do 100 000 do 120 000 evra (200 000 do 240 000 KM)
– U Londonu transplantacija jetre je oko 350 000 evra (oko 700 000 KM), a bubrega i do 50 000 evra (oko 100 000 KM)
– Transplantacije jetre u Italiji, koja uključuje putne troškove, košta 126 000 evra (oko 252 000 KM), koliko otprilike iznosi i cijena transplantacije koštane srži
– Transplantacija bubrega u Italiji košta 70 000 do 80 000 evra (140 000 do 160 000 KM), a bubrega i pankreasa 100 000 evra (oko 200 000 KM)
– U Moskvi presađivanje bubrega košta od 40 000 do 50 000 evra (80 000 do 100 000 KM)
– Transplantacija dijela rožnjače u Sloveniji košta 9 000 evra (oko 18 000 KM).
Ivana Majić
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.