Prošao je cijeli vijek od kada je Milutin Milanković napravio najprecizniji kalendar. Hrišćani i dalje koriste dva različita kalendara, nijedan nije apsolutno precizan, a Milankovićev nije ni do danas u zvaničnoj upotrebi.
Danas je 18. april po gregorijanskom, a 5. po julijanskom kalendaru. U našoj zemlji jedan koristi država, drugi crkva. Kalendari i mjeseci imena su dobijali po vladarima, ali su ih osmišljavali naučnici u dosluhu sa nebeskim tijelima i prirodom. Kroz istoriju računica je bivala sve tačnija, pa se tako uvidjelo da godina ne traje 365 dana i 6 sati kako je bilo po julijanskom, već nešto kraće.
– 365 dana 5 sati 48 minuta i 46 sekundi. Ta mala razlika od oko 11 minuta je bila neprimijetna u vrijeme Julija Cezara, ali tokom godina i vijekova se gomilala i u 16. vijeku je već dostigla 10 dana. Papa Grgur 13. reformiše Cezarov kalendar tako što izbacuje 10 dana da kalendar dolazi u sinhronizaciju sa prirodom i uvodi drugo pravilo tako da nije baš svaka četvrta godina prestupna – rekao je Jovan Aleksić iz Astronomskog društva Ruđer Bošković u prilogu Maje Milić za RTS.
Razlika između julijanskog i gregorijanskog kalendara danas je 13 dana, i raste. Ukoliko srpska pravoslavna crkva nastavi da vrijeme računa po starom julijanskom, Božić će 2.100. godine biti 8. januara. Crkva je imala priliku da poništi razliku prihvatanjem Milankovićevog kalendara, koji je sama naručila.
– Pravoslavni nisu htjeli da prihvate tu korekciju koja je nastala na Zapadu i koja je tamo bila opšteprihvaćena, kasnije i od drugih država na istoku, a opet je postojala svijest o tome da kalendar nije ujednačen i onda se javila potreba da i mi napravimo neko ujednačavanje kalendara i negdje je Milanković kao najveći naučnik tada i poznavalac kretanja nebeskih tijela bio pogodna ličnost da taj poduhvat preduzme – kaže dr Zoran Devrnja sa Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta.
Kalendara koji u sekundi prati krug zemlje oko sunca nema, ali je Milankovićev najprecizniji. Kasni tek nešto više od dvije sekunde na godišnjem nivou. Nastao je tačno prije jednog vijeka, a prihvatile su ga Rumunska, Bugarska, Kiparska i Grčka pravoslavna crkva, kao i Carigradska i Aleksandrijska patrijaršija.
– Naša crkva zaista ima jedan saboran pristup odlučivanju u pravoslavnoj crkvi i oduvijek je insistirala na konsenzusu svih, na saglasju svih crkava po nekom pitanju. Budući da nije postojala ta saglasnost na kongresu iz 1923. godine onda je naša crkva ostala pri tome da ako ne postoji saglasnost svi ostanemo na starom – istakao je dr Zoran Devrnja.
U svijetu, najviše se koristi gregorijanski kalendar. On je u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca prihvaćen 1919. godine.
– Pravljenje još tačnijeg kalendara u današnje vrijeme jednostvano nema smisla jer nećemo čekati hiljadama godina da se nakupi jedan dan. U današnje vrijeme to se rješava uvođenjem prestupne sekunde. Vjerovatno ste vidjeli da se objavi, ova godina će trajati jednu sekundu duže i tako se ta razlika niveliše u hodu – rekao je Jovan Aleksić.
Najprecizniji Milankovićev kalendar je trenutno na istom datumu kao gregorijasnki od kojeg će odstupiti tek 2.800 godine.
RTS
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.