Pet članica Evropske unije, koje ne priznaju nezavisnost tzv. Kosova, ne namjeravaju da promijene svoj stav, piše Sputnjik.
Kipar, Grčka, Slovačka, Rumunija i Španija čvrsto drže svoja politička stanovišta o tzv. Kosovu, jer bi u suprotnom i same imale problem sa svojim teritorijalnim integritetom.
Premijer privremenih prištinskih institucija Aljbin Kurti, podsjetimo, zatražio je ove nedjelje u Briselu od pet država članica Evropske unije, koje nisu priznale samoproglašenu nezavisnost Kosova, da to učine, i rekao da bi to „povelo (tzv.) Kosovo ka evropskim integracijama“.
Naučni saradnik Instituta za evropske studije dr Aleksandar Gajić za Sputnjik kaže da je razlog za takvu Kurtijevu izjavu to što nepriznavanje nezavisnosti tzv. Kosova od strane pojedinih zemalja EU nije povoljno za pregovaračke poteze Prištine, koji se zasnivaju na tome da Srbija bude uslovljena da potpiše sporazum o priznanju tzv. Kosova da bi pristupila EU.
– On shvata da taj argument ide u prilog Srbiji i da su tih pet zemalja kost u grlu cijeloj konfekciji koja gura priznavanje tzv. Kosova kao nezavisnog. Sve te zemlje se zapravo drže međunarodnog prava i principa, ostaju dosljedne tome, dok su ostale zemlje, koje su priznale nezavisnost tzv. Kosova, pod pritiskom sponzora nezavisnosti južne srpske pokrajine, zapravo svjesne da rade suprotno Rezoluciji 1244 i da je ta samoproklamovana nezavisnost nelegalna po međunarodnom pravu, ali na to pristaju, jer su svjesne koja politička moć “gura” tu priču – ističe Gajić.
Kako kaže, pet država koje nisu priznale tzv. Kosovo: Kipar, Grčka, Rumunija, Slovačka i Španija, ostale su principijelne prije svega zbog svojih unutrašnjih interesa, odnosno postojećih i potencijalnih problema vezanih za određene dijelove njihovih teritorija i nacionalne manjine. Važno im je da se presedan koji tzv. Kosovo predstavlja ne pretvori u pravilo koje bi moglo da ugrozi njihove teritorijalne integritete.
Kipar i Grčka
Dušan Proroković iz Instituta za međunarodnu politiku i privredu predočava da Kipar ima snažne političke nesuglacice s Turskom, zbog toga što je to jedina zemlja koja je zvanično priznala Sjeverni Kipar kao državu, odnosno kao tzv. Tursku republiku Sjeverni Kipar.
– Na njegovoj teritoriji su turske vojne snage. Kipar ne priznaje secesiju zbog toga što to remeti njegovo unutrašnje uređenje – kaže Proroković.
On napominje da Grčka podržava Kipar i da ima dobre odnose sa Srbijom, te da zbog toga ne mijenja svoj stav o tzv. Kosovu. On podsjeća da je Grčka uticala na to da Kipar sa svojim neriješenim problemom uđe u EU.
– Grčka je “ozbiljna država”. Ona to sagledava i u geopolitičkom kontekstu. Za Grčku su dvije ključne geopolitičke prijetnje vezane za turske aspiracije i albanske ambicije. Za Grčku je stvaranje Velike Albanije jednaka prijetnja kao i za Srbiju. Mislim da grčka politička elita većinom posmatra Srbiju kao aktuelnog saveznika, ne samo kao potencijalnog – ocjenjuje Proroković.
Gajić dodaje da Grčka, osim sa albanskom, ima problem i sa sjevernomakedonskom nacionalnom manjinom.
Rumunija i Slovačka
Što se tiče Slovačke i Rumunije, Proroković navodi da tradicionalno dobri odnosi te dvije zemlje sa Srbijom igraju važnu ulogu u nepromijenljivosti njihovog stava o tzv. Kosovu, pogotovo kada je u pitanju Rumunija.
– Sa Rumunijom imamo duboke i jake istorijske veze i taj faktor je odigrao značajnu ulogu. I Slovačka i Rumunija su se sretale sa zahtjevima za teritorijalnom autonomijom mađarskog stanovništva sredinom devedesetih godina. Za njih je vrlo opasno da prave presedan koji se može odraziti nepovoljno na njihovo unutrašnje uređenje – predočava Proroković.
Španija
Proroković podsjeća da Španija ima problem izraženog separatizma u Kataloniji, zbog čega zauzima stanovište da se secesija mimo međunarodnog prava ne može priznavati.
S njim je saglasan Gajić.
– Španija ima problem sa katalonskim, ali i baskijskim separatizmom. Vidjeli smo da EU prije tri godine nije dovoljno ubjedljivo stala u odbranu španskog suvereniteta i da je sve to bilo “na mišiće”. Španija je, prije svega, zbog tih dezintegracionih procesa koji obuhvataju neke njene regije zauzima principijelan stav – ističe Gajić.
Proroković podsjeća da Španija ima problem izraženog separatizma u Kataloniji, zbog čega zauzima stanovište da se secesija mimo međunarodnog prava ne može priznavati.
Drugačija klima u međunarodnim odnosima
Zbog svega što stoji između pomenutih pet zemalja i priznavanja Kosova, Gajić zaključuje da se Kurti zauzima za nešto što – nije realno.
– On pokušava da ih javno pozove nadajući se da će evroatlantski odnosi nakon dolaska Bajdena na vlast u Americi i pridruživanje evropskih institucija, prije svega Evropske komisije, toj transatlantskoj agendi učiniti nešto u korist tzv. Kosova. Međutim, situacija, generalno, nije takva. Nepovoljnija je nego 2008. godine. Ove zemlje koje su te godine izdržale pritiske i nisu priznale tek sad imaju razloge da ostanu pri tom stavu zbog nemogućnosti EU da štiti suverene države od potencijalnog separatizma i smanjivanja moći SAD u međunarodnim odnosima – zaključio je Gajić.
Sputnjik
Besplatnu Android aplikaciju portala SrpskaCafe preuzmite ovdje.